Otomobiliniz ne olursa olsun onu yolda tutan teknoloji aynı: Lastik. Ne yazık ki lastiklere bakış açımız biraz sığ: Siyah kauçuklar, ilgi alanımız içinde ne kadar büyük bir jant taşıdığından daha ileri gitmiyor. Fakat otomobilinizdeki onlarca güvenlik ya da konfor donanımı lastikler olmadan bir hiçtir. Bu durumu biraz açalım:
Eğer lastik teknolojisi bugünkü durumuna gelmemiş olsaydı ne Rolls Royce konfordan ne Ferrari hızdan ne de Land Rover arazi performansından bahsediyor olamazdı. Bunu başarmak için farklı ihtiyaçlara uygun farklı lastikler üretiliyor ve size düşen kendi ihtiyacınıza uygun lastiği bulmak. “Ne olacak ki ucuz olanı takarım gitsin” diyorsanız öyle olmadığını anlatalım.
Mesela giriş seviyesi otomobillerde kullanılan 175/65R14 ebadındaki bir lastiği ele alalım. Bu lastiğin ilk görevi 1 tonluk kütleyi hareket ettirmek. Temel olarak bunu yuvarlak herhangi bir ürün yapabilir. Fakat gitmek otomobilerin yaptığı en zor iş değildir. Asıl iş durmak ve dönmektir. Lastiğin sihri burada devreye girer, farklı sürtünme seviyelerine sahip zeminlerde tutunup en az 1 tonluk kütlenin durabilmesini ve dönebilmesini lastikler sağlar. Üstelik lastiğin sessiz, dayanıklı ve tasarruflu olması gerekir. Bir koltuğa gereğinden çok daha karpuz sığdırmak bu olsa gerek.
Lastiğin mucizesi bu kadarla sınırlı değil. Malumunuz lastik yuvarlaktır, yani yere ancak küçük bir kısmı değer. Bu alan takribi 15 cmx15 cm’dir. Yani bir peçete büyüklüğünde alan çarpı 4. 4 peçete genişliğinde kauçuk sizi yaşamla ölüm arasında tutar. Sorun bununla da bitmez, otomobilinizi yağmurda da kullanırsınız ve su birikintisinden geçerken lastiğinizin ancak yüzde 10’u yere basabilir. Gerisi yerle lastik arasında kalan bir su yastığı üzerinde seyahat eder.
Peki bütün bunlar nasıl mümkün oluyor? Basit ve ucuz olarak gördüğümüz bu lastik, karışımının dayanıklı olacak kadar sert ama yere yapışacak kadar yumuşak yapısı sayesinde bir tonluk kütleyi durdurabiliyor, üzerindeki kanallar sayesinde her saniyede litrelerce suyu tahliye edebiliyor, deseninin karmaşık algoritması sayesinde yuvarlanırken düşük ses üretiyor. Yakıt tasarrufu lastikleri yuvarlanma direncini azaltan özel kauçuk yapıları ve desenleriyle yakıt tüketimini yüzde 1,5 kadar düşürebiliyorlar. Ya da kış lastikleri. Karışımları soğuğa, diğer lastiklerin hamurlarının katılaştığı 7 C derecede hala normal sürüş ısısına ulaşabilecek kadar dayanıklı. Ayrıca üzerlerindeki kılcal kanallar sayesinde tutunmayı zirveye çıkartacak kadar geniş alana sahip. Sadece kış lastiklerinde değil tüm lastiklerde kanalların derinliği hem suyun lastiğin altından atılmasını hızlandırıyor hem de tutunmayı güçlendiriyor. Yani deseni ermiş lastiğiniz gözünüze kötü görünmeyebilir ama virajda bunun acısını sizden çıkartacaktır.
Gördüğünüz gibi lastik siyah bir halkadan çok daha fazlası. Buradan çıkartılacak ders; lastik satın alırken gerçekten ne aldığınıza dikkat etmelisiniz. Hatta ilerleyen dönemde bu dikkatinizi bir kat daha arttırmalısınız. Çünkü yeni bir tasarıyla belirli ülkeler dışından ithal edilen lastiklere ek vergiler gelecek ve ne yazık ki kimi iyi lastikler bu nedenle abartılı bir şekilde pahalanacak. Neyse ki lastik üretimi konusunda oldukça zengin bir ülkeyiz ama kimi özel üretim lastikler bu değişiklikten ciddi bir şekilde etkilenecek.
